70 درصد ارزش افزوده، بخش صنعت را پوشش می‌دهد/ رشد ۱۵ درصدی ساختمان به رغم رکود بخش خصوصی
به گزارش گروه اقتصادی "خبرگزاری دانشجو"، بانک مرکزی در گزارشی نرخ رشد اقتصادی در شش ماه نخست سال جاری را تحلیل کرده است.
بر اساس محاسبات مقدماتی و اولیه، تولید ناخالص داخلی کشور به قیمت‌های ثابت سال 1383 در شش ماهه اول سال 1393 به 102 هزار و 280 میلیارد و 808 میلیون تومان رسیده است که در مقایسه با رقم مشابه سال قبل (98 هزار و 325 میلیارد و 300 میلیون تومان) 4.0 درصد رشد را نشان می‌دهد.
لازم به ذکر است که تولید ناخالص داخلی در شش ماهه اول سال 1392 نسبت به رقم مشابه سال 1391، معادل 2.4 درصد کاهش یافته بود. بررسی‌های به عمل آمده در خصوص رشد اقتصادی فصل دوم سال 1393 دلالت بر آن دارد که بهبود حاصل در رشد اقتصادی فصل اول با شیب ملایم‌تری در فصل دوم نیز تداوم یافته است.
در بررسی رشد ارزش افزوده بخش‌های مختلف این نکته حائز اهمیت است که تمامی گروه‌های عمده اقتصادی (اعم از کشاورزی، نفت، صنایع و معادن و خدمات) در استمرار روند فصل اول سال جاری، در سه ماهه دوم سال جاری از رشد مثبت برخوردار بوده‌اند. این در حالی است که در فصل دوم سال 1392، به جز گروه کشاورزی، سایر گروه‌های عمده یا رشد منفی ارزش افزوده مواجه بودند.
حسب روال معمول، داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز جهت محاسبه رشد اقتصادی از منابع آماری رسمی مربوط از قبیل وزارت جهاد کشاورزی، وزارت نفت، طرح آماری کارگاه‌های بزرگ صنعتی (اداره آمار اقتصادی بانک مرکزی)، سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، وزارت نیرو و طرح‌های آماری فعالیت‌های بخش ساختمانی (اداره آمار اقتصادی بانک مرکزی) دریافت گردیده است. همچنین در گروه خدمات نیز متناسب با هر یک از فعالیت‌ها، از منابع آماری و شاخص‌های قیمت مرتبط با موضوع استفاده شده است.
چنانکه پیش از این اشاره شد اطلاعات رشد ارزش افزوده بخش‌های مختلف اقتصادی حاکی از ادامه روند بهبود و رونق نسبی در مقایسه با دوره مشابه سال قبل است. بررسی سهم فعالیت‌های مختلف اقتصادی در رشد تولید ناخالص داخلی نشان می‌دهد که ارزش افزوده زیر گروه «نفت»، «صنعت»، «ساختمان» و «بازرگانی، رستوران و هتلداری» به ترتیب سهمی معادل 1.0، 0.6، 0.9 و 0.5 درصد، نقش عمده‌ای (3.0 واحد درصد) را در رشد 3.7 درصدی تولید ناخالص داخلی به قیمت‌های ثابت سال 1383 در فصل دوم سال 1393 ایفا کرده‌اند.
در بخش کالای اقتصاد، شاخص تولید کارگروه‌های بزرگ صنعتی (که حدود 70 درصد ارزش افزوده بخش صنعت را پوشش می‌دهد) در سه ماهه دوم سال 1393 نسبت به رقم مشابه سال قبل 4.0 درصد رشد داشته است. در میان 24 گروه عمده صنعتی، شاخص 13 گروه، در فصل دوم سال 1393 نسبت به فصل دوم سال 1392 رشد مثبت داشته‌اند.
افزایش ارزش افزوده بخش ساختمان به قیمت‌های ثابت سال 1383 در سه ماهه دوم سال 1393 به میزان 15.0 درصد، از جمله دلایل قابل توجه در رشد اقتصادی فصل مذکور محسوب می‌شود. علی‌رغم رشد منفی ارزش افزوده ساختمان در بخش خصوصی، افزایش قابل توجه در هزینه‌های عمرانی دولت در بخش ساختمان، عامل مؤثری در افزایش ارزش افزوده کل بخش ساختمان بوده است.
نگاهی به ارقام اجزای هزینه نهایی (طرف تقاضای اقتصاد) به قیمت‌های ثابت سال 1383 در فصل دوم سال 1393 نیز نشان می‌دهد که اقلام مصرف خصوصی، مصرف دولتی، تشکیل سرمایه ثابت ناخالص، صادرات و واردات کالاها و خدمات به ترتیب از رشدهایی معادل 3.5، 0.7-، 26.3، 16.4 و 3.3 درصد برخوردار بوده‌اند که در سازگاری با تحولات بخش عرضه اقتصاد قرار دارند.
نکته لازم به ذکر آن است که در تشکیل سرمایه ثابت ناخالص واقعی، در فصل دوم سال 1393 بخش ماشین‌آلات با 14.7 درصد رشد مواجه بوده است که در این فصل رشد 33.0 درصدی را با توجه به رشد قابل ملاحظه هزینه‌های عمرانی دولت در بخش ساختمان تجربه نموده است.
عمده‌ترین منابع آماری به منظور محاسبه اقلام هزینه ناخالص داخلی را منابعی نظیر طرح آماری بودجه خانوار در مناطق شهری ایران (اداره آمار اقتصادی بانک مرکزی)، پرداختی‌های خزانه‌داری کل کشور (وزارت امور اقتصادی و دارایی)، آمار صادراتی و واردات گمرک جمهوری اسلامی ایران و آمار تراز پرداختهای خارجی کشور (بانک مرکزی) تشکیل می‌دهند.
لازم به توضیح است که مطابق با روش معمول در برآورد آمار حسابهای ملی فصلی، آمارهای مرتبط با اقلام تولید و هزینه ملی برای فصل اول سال 1393 برحسب قیمت‌های جاری و ثابت و برمبنای آخرین داده‌ها و اطلاعات دریافتی اصلاح و تعدیل گردیده‌اند. بر این اساس، آمار ارزش افزوده چهار گروه اصلی کشاورزی، نفت، صنایع و معادن و خدمات به ترتیب 3.3، 7.7، 7.3 و 3.3 درصد محاسبه شده و نتیجتاً نرخ رشد تولید ناخالص داخلی فصل مذکور 4.4 درصد و نرخ رشد تولید ناخالص داخلی (بدون نفت) 4.0 درصد برآورد شده است.
این در حالی است که در برآوردهای قبلی نرخ رشد ناخالص داخلی فصل اول سال جاری 4.6 درصد و نرخ رشد تولید ناخالص داخلی (بدون نفت) 4.4 درصد محاسبه گردیده بود. شایان ذکر است ارقام فصول اول و دوم سال 1393 مقدماتی بوده و در معرض تجدید نظر قرار دارند.
با توجه به کلیه محاسبات انجام شده در فصل اول و دوم سال جاری، برآوردهای حاصل از داده‌ها و اطلاعات مقدماتی در مجموع نشان‌دهنده رشد اقتصادی 4.0 درصدی تولید ناخالص داخلی و رشد 3.5 درصدی تولید ناخالص داخلی (بدون نفت) در شش ماهه اول سال 1393 نسبت به دوره مشابه سال قبل است، لذا همانگونه که انتظار می‌رفت در فصل دوم سال جاری نیز روند بهبود فعالیت‌های اقتصادی (با شتاب ملایم‌تری) استمرار یافته است. از آنجا که در سال 1392 رشد منفی اقتصادی از 4.1- درصد در فصل اول به 0.9- درصد در فصل دوم تقلیل یافته بود، لذا ملایم شدن آهنگ نرخ رشد اقتصادی بعد از فصل اول سال 1393 دور از انتظار نبود. در مجموع، بررسی اقلام برآورد شده در فصول مذکور، نشان‌دهنده ادامه روند رو به بهبود اقتصاد در شش ماهه اول سال جاری است.